Inhoud
Onze maatschappelijke waarde vergroten met ‘de beweging van Saffier’
Dagstart zorgt voor meer leefplezier en werkplezier door open communicatie
Zoveel mogelijk zelf blijven doen
Alles is beweging
Samen de juiste weg vinden
‘Gezelligheid hebben we allemaal nodig’
Jouw loopbaan in beweging
Kwetsbaarheid voorkomen
Samen gedragen innovaties invoeren, anders belanden ze in de kast
Onze locaties

Contact

Saffier
Postbus 52150
2505 CD Den Haag

Onze maatschappelijke waarde vergroten met ‘de beweging van Saffier’

De beweging van Saffier is ons antwoord op de uitdagingen die voor ons liggen, het resultaat van vele gesprekken in 2023. Als we deze beweging maken, behouden en vergroten we onze maatschappelijke meerwaarde. Vaak wordt zorgelijk naar de toekomst gekeken: onbetaalbare zorg en te weinig personeel. Hier kun je ook anders naar kijken. Veel ouderen willen namelijk ook andere zorg dan die van vandaag. Er zit ook een positieve kant aan de verandering van de zorg. De zorg wordt ook beter omdat hij beter aansluit bij wat ouderen willen.

Waarom moet het anders in de ouderenzorg?
De zorg is ingericht in een andere tijd. Ouderen van nu wonen liever zelfstandig. Bovendien houdt men - terecht – graag zijn eigen inbreng op zijn leven. Logisch, waarom zou je je zelfstandigheid opgeven? Wat mensen evenmin kwijt willen: de zorg van en de zorg om hun familie en vrienden. Totdat je ‘in zorg’ komt, kijken mensen naar elkaar om. Soms voelt het alsof die band wordt doorgesneden na opname of nadat zorg aan huis georganiseerd is. Dan is de een ineens cliënt en de ander mantelzorger. Mensen willen gewoon mens blijven, van betekenis zijn voor anderen.

De verpleeghuizen en thuiszorg professionaliseerden de ondersteuning van ouderen. Dat leverde mooie zaken op. Professioneel bereid eten en drinken, activiteitenbegeleiding, welzijn, 24-uurs zorgverlening en -behandeling altijd nabij. Wat een beetje naar de achtergrond verdween was de adviserende, ondersteunende functie. En juist dát is waar zorgprofessionals van waarde kunnen en willen zijn. Ik zie steeds meer collega’s die niet langer alles overnemen. Ze zetten de zelfredzaamheid van de persoon zelf voorop.

Elkaar goed kennen is noodzakelijk. Daar beleven collega’s ook het meeste plezier aan: het dagelijkse, wederkerige, warme contact, niet gebaseerd op de zorgvraag. Ook de technologie van dit moment gaat onze collega’s daarbij helpen. Als technologie zorg-, monitoring- en administratietaken overneemt, komen medewerkers toe aan dat wat nodig is: aandacht voor mensen, oog voor wat telt. De laatste verandering: medewerkers hoeven lang niet allemaal een zorgachtergrond te hebben. Een zorgzaam hart, dát is iets dat altijd blijft.

Is het besturen van een zorgorganisatie veranderd?
In het managementteam en het bestuur zien we dat Saffier er niet alleen voor de cliënten en hun familie en vrienden is, maar steeds meer ook voor de medewerker en zijn omgeving. Natuurlijk zorgt elke organisatie voor goede werkomstandigheden en een goede relatie met de medewerkers. Maar het gaat mij meer om een cultuur waarin je voor elkaar klaar staat. Door de thuissituatie hebben medewerkers soms heel veel aan hun hoofd. Behalve dat we er moeten zijn voor onze cliënten, is het even belangrijk er te zijn voor elkaar. Daarom heeft Saffier twee simpele ambities: leefplezier voor cliënten en hun familie en vrienden en werkplezier voor de medewerkers en teams. Deze ambities staan niet los van elkaar: leefplezier door werkplezier en werkplezier door leefplezier.

Hoe kunnen collega’s dit waarmaken?
Het gaat om de band die met je met elkaar opbouwt, zowel in je team als met je cliënten en hun naasten. Bij een betekenisvolle band weet je intrinsiek wat nodig en passend is. Zo help je een cliënt weer zelf ergens heen te gaan met een nieuwe kennis, een collega te werken met nieuwe technologie of een echtgenoot zijn partnerrol beter te vervullen. Een collega vertelde: ‘Ik ben zo blij dat ik deze bewoner op weg heb geholpen naar meer zelfstandigheid! Het raakt mij dat zij nu gelukkig is, ik mag haar zo graag’. Dit gun je elke collega. Ik gun hen ook dat ze samen bepalen wat leuk en betekenisvol is in hun werk, wat werkplezier is. Teams worden steeds meer divers en multidisciplinair. Elkaar begrijpen en aandacht hebben voor elkaar worden daarom steeds belangrijker. Het vraagt aandacht om anders, meer divers, ondersteunend en slim te werken.

Vraagt anders werken meer dan alleen aandacht?
Ook aandacht voor morele dilemma’s is belangrijk en je uitspreken als je het even niet weet. In tijden van verandering is het broodnodig te investeren in reflectie. Als er meer mensen zonder zorgopleiding bij ons komen werken, dienen zich nieuwe vragen aan. En als een bepaalde technologie waardevol voor het werkproces lijkt, blijft de vraag of ze heilzaam is voor de cliënt. Door in gesprek te gaan over zulke dilemma’s, voelen meer mensen zich betrokken bij de beweging die we maken. Want de inbreng van alle medewerkers is nodig om hierin met elkaar vooruit te komen.

Welke waarden vind jij belangrijk in de ouderenzorg van nu en later?
In mijn jaren bij Saffier is me helder geworden: het gaat om de connectie. Contact maakt het verschil. Is er wel of geen oprecht contact? Bij oprecht contact kan eigenlijk alles. Een collega vertelde me over een probleem met de bezetting en hoe zij dit vervolgens was gaan uitleggen aan de bewoners met de vraag om begrip en hulp. Een mooi voorbeeld van oprecht contact. Een andere collega leerde me: ‘Onze ambitie “leefplezier” betekent niet dat we het iedereen naar de zin kunnen maken, het gaat erom dat wij ondersteunen dat dat mogelijk wordt.’ Zo wordt alles en dus ook het werk rondom cliënten gemakkelijker.

Je rondt je werkzaamheden hier in 2024 af. Welk werk moet Saffier voortzetten?
Naast de focus op leef- en werkplezier zal Saffier zich met anderen in de regio, zoals huisartsen, ziekenhuizen en andere zorgorganisaties, blijven inspannen om goede zorg te bieden aan wie dat nodig heeft. De zorgvraag groeit en wordt zwaarder, geen van de organisaties kan dat alleen opvangen. De problematiek is het grootst in de thuissituatie en daarom gaan wij ons daar steeds meer op richten. Tenslotte blijven ook duurzaamheid en inclusie onze aandacht vragen.

Dagstart zorgt voor meer leefplezier en werkplezier door open communicatie

Samen de werkdag beginnen rondom een bord klinkt niet ingewikkeld. ‘Maar als je die werkwijze eenmaal hebt staan, heb je er veel profijt van’, stelt Stephanie Raats, praktijkverpleegkundige bij Maison Gaspard de Coligny. Ze vertelt dat de dagstart deel uitmaakt van een nieuwe manier van werken. Ook teammanager Mandy Stil van Elandplein (Nolenshaghe) is enthousiast. ‘Het bord maakt werkprocessen inzichtelijk. En het is een hulpmiddel om het gesprek op gang te brengen.’

Hoe sta jij erin vandaag?
De dagstart is een methode die deel uitmaakt van het actieonderzoek naar werk- en leefplezier, waarbij medewerkers binnen een team samen met een coach kijken hoe ze hun werkproces kunnen veranderen waardoor er meer werkplezier voor henzelf en meer leefplezier voor de bewoners ontstaat. Deze aanpak bleek zo succesvol dat de teams er na het onderzoek mee zijn doorgegaan. Uitgangspunt is dat je met elkaar onderzoekt wat er goed gaat en wat er beter kan in het werk. Mandy: ‘Daar kwam de dagstart uit. Het komt echt van de medewerkers zelf, bottom-up.’ Ze vertelt dat er dagelijks begonnen wordt met een incheckmoment: hoe sta jij in je werk vandaag? ‘Dat betekent niet: wat is er precies aan de hand? Met de kleuren van het stoplicht geven medewerkers aan hoe ze zich voelen. Bij geel of rood stellen collega’s een hulpvraag: wat heb je van ons nodig vandaag? Er is open communicatie.’

Heldere taakverdeling
Vervolgens verdeelt het team de taken. Stephanie: ‘Dat deden we vroeger veel minder specifiek, nu weet iedereen van elkaar wat die dag zijn of haar taken en verantwoordelijkheden zijn. Daar spreek je elkaar ook op aan. Een bewoner met een vraag verwijs je adequaat naar de juiste collega. Zo wordt iemand beter en sneller geholpen en stijgt de kwaliteit van zorg.’ Bij de dagstart is er ook aandacht voor de ‘focus van de week’, het thema dat die week in dit team centraal staat. ‘Dat zijn dan verbeteringen in de werkprocessen waar we wat langer bij stil staan of een gezamenlijk inhoudelijk thema, denk aan infectiepreventie, bijvoorbeeld.’

’s Middags sluit het team de dienst af met een evaluatie waar ook de verbazingen en successen met elkaar worden gedeeld. ‘De acties en ideeën die daarbij horen, schrijven we op.’

Het geeft rust
Mandy vindt dat ‘het bord’ inzicht en overzicht schept. ‘Dat geeft rust. En we krijgen zo een laagdrempelige aanspreekcultuur. Ik merk ook dat medewerkers meer betrokken raken bij hun werk, meer eigenaarschap ervaren. Ze gaan met een andere bril kijken. De nieuwe werkwijze vergroot bovendien hun betrokkenheid bij elkaar, het doet iets voor de teambuilding.’ Stephanie beaamt: ‘Door de duidelijke communicatie zijn er minder irritaties en meer wederzijds begrip. “Hoe deden we het eigenlijk vóór de dagstart?” hoor ik om me heen.’

Zoveel mogelijk zelf blijven doen

In Woonzorgpark Loosduinen is een omwenteling gaande. Van een klassiek verzorgingshuis verandert het voor de mensen in een woongemeenschap waar samenredzaamheid en betekenisgeving voorop staat. Van zorgen naar ondersteuning bij het leven noemen ze dat. De mensen zijn nog steeds hetzelfde, iedereen heeft een zorgindicatie, maar de benadering is anders.

Blijven doen wat je leuk vindt
Drie keer in de week linedancen, zes keer per dag haar hondje uitlaten. Mevrouw Hofman (87) is nog volop actief. Meneer Van Es (94) kaart graag, ook buiten de deur. Meneer Katwijk (77) haalt voldoening uit het anderen Rummikub leren. ‘Als we met aanstaande bewoners kennismaken wanneer ze nog thuis wonen, horen we zulke dingen,’ zegt Sara Peñaloza Garcia, Coördinator Vrijwilligers en Mantelzorgondersteuner. ‘Het is belangrijk dat mensen hun hobby’s hier kunnen voortzetten en zich thuis voelen.’

Zelf naar buiten
Beweegagoog Marcella van de Weem kijkt vooral wat mensen nog zelf kunnen en op welke punten ze ondersteuning nodig hebben. ‘Zo had Meneer Katwijk een andere rolstoel nodig om zelf naar het restaurant te kunnen en naar buiten. Dat heb ik geregeld.’

Mijnheer Van Es (94) heeft vandaag zijn auto verkocht. ‘Mijn kinderen hebben beloofd dat ze me nu gaan rijden.’ Mevrouw Hofman vindt het moeilijk afstand te doen van haar auto, hoewel haar dochters daarop aandringen. ‘Die afhankelijkheid, dat is lastig voor me. Ik wil alles zelf doen.’ Dat herkent meneer Van Es: ‘Ik doe ook zoveel mogelijk zelf. Aankleden, zo veel mogelijk zelf douchen. Ik zou ook best zelf mijn medicijnen kunnen beheren, ik slik ze al vijftig jaar.’ Mevrouw Hofman: ‘Dat is het enige dat de zorg nu voor me doet: insuline spuiten. Verder ben ik nog helemaal zelfredzaam.’ Meneer Katwijk moet vanwege zijn verminderde gezondheid meer zorg en ondersteuning accepteren, maar vindt dat geen probleem. ‘Nee hoor.’

Niet alles uit handen nemen
Marcella onderstreept dat de zorgmedewerkers de bewoners zoveel mogelijk zelf moeten laten doen. ‘Daarmee help je ze het best, niet door ze alles uit handen te nemen. Het is goed om actief te blijven. Eén week niks doen is minstens twee weken achteruitgang voor een oudere. Zij moeten hun spierkracht onderhouden.’

Mevrouw De Wilde is mantelzorger van haar 96-jarige moeder. ‘Ze doet graag mee aan allerlei activiteiten. Door onder andere een longontsteking kon dat even niet, maar inmiddels wil ze dat weer. Ze handwerkt graag en vindt het fijn daar een ander bij te helpen. Ik doe onder meer de was voor haar. Maar zij houdt de regie: “denk eraan, die witte was op zestig graden hè!”, zegt ze dan. Geweldig!’

Soort dorp
Iedereen is enorm te spreken over de ontspannen sfeer en de vriendelijkheid van de medewerkers. ‘En ik heb een prachtig appartement’, glundert mevrouw Hofman. Mevrouw De Wilde: ‘Ook als mantelzorger voel ik me hier welkom. Het mantelzorgen is ook een gedeeltelijke invulling van mijn leven. De samenwerking met de medewerkers is top. Ze benaderen de bewoners inderdaad als mens.’ Sara: ‘Die menselijke benadering is niet alleen iets van de organisatie, ook de mensen onderling zijn er voor elkaar. Het is een soort dorp.’

Alles is beweging

‘Overal liggen kansen om te bewegen. Al poetst iemand maar zelf zijn tanden of al dekt hij maar de tafel. Het draagt bij aan het in stand houden van de spierkracht. En op die manier aan het behoud van eigen regie en zelfredzaamheid. Wij beweegagogen zijn ook ambassadeurs voor bewegen, we betrekken de zorg, vrijwilligers en naasten.’

Aan het woord is Sofiane Lassal (41), beweegagoog. ‘Dat is geen fysiotherapeut, want die behandelt. Wij zijn een schakel tussen fysiotherapeut, zorg en activiteitenbegeleider. Als iemand klaar is met zijn therapie bij de fysio, zorgen wij ervoor dat de spieren aansterken of op kracht blijven. Dat doen we volgens een methodiek, maar op een speelse manier, bijvoorbeeld met een spel of muziek.’

Zelf sokken aantrekken
Vanaf de eerste dag dat iemand op Nolenshaghe komt wonen, wordt bekeken hoe achteruitgang kan worden voorkomen. ‘Voor de een is dat af en toe fietsen, voor de ander een beweeggroep. Door te oefenen bereik je functiebehoud.’

Soms merkt Sofiane in een beweeggroep dat de houding van een bewoner verslechtert. ‘Dan vraag ik de fysiotherapeut om even te kijken.’ Aan de zorg of activiteitenbegeleiding geeft hij soms tips. ‘Probeer eens of meneer zelf zijn sokken kan aantrekken of zich zelfstandig kan verplaatsen van de stoel naar bed. De spieren in zijn bovenbenen blijven dan beter op sterkte.’

Iedereen kan meedoen
Er zijn verschillende beweegactiviteiten. ‘Met sommige bewoners beweeg je een op een, de meesten komen naar een beweeggroep. Daarnaast organiseren we beweegdagen, met ’s morgens een spelochtend en ’s middags vaak een beweegoptreden. Pas geleden hadden we de voormalig balletdanser Andrew Greenwood, die met dans een positieve impact wil hebben op het leven van kwetsbare ouderen. Dat sloeg erg aan. Ook hebben we beweegweken en sluiten we aan op de nationale sportweek.’

Tijdens de beweeggroepen let Sofiane erop dat iedereen naar eigen vermogen kan meedoen. ‘Je betrekt en activeert iedereen, al kan hij alleen nog zijn polsen bewegen of meewiegen met zijn hoofd. Het gaat ook om het sociale aspect, de saamhorigheid van de groep.’

Toegevoegde waarde
Wat als er geen beweegagogen waren? Zouden dan al deze activiteiten bij de fysiotherapeut terechtkomen? ‘Die zou dan niet meer aan zijn eigen werk toekomen. Wij hebben duidelijk een toegevoegde waarde.’

Sofiane heeft plezier in zijn werk. ‘Ik vind het mooi als iemand even zijn situatie vergeet en na afloop trots zegt “ik heb gesport”. Fijn iets voor een ander te kunnen betekenen!’

Samen de juiste weg vinden

‘Ga je mee verdwalen? Ik weet de weg’, vraagt Loesje in de scheurkalender. In dit jaarbeeld over de beweging van Saffier gaat het om de weg die wij bewandelen, de groep mensen die samen Saffier zijn en alle betrokkenen. Deze groep mensen bestaat uit bewoners, cliënten en hun familieleden en naasten, maar ook uit bezoekers, vrijwilligers, collega’s en samenwerkingspartners zoals huisartsen en welzijnswerkers.

Maar eerst en vooral zijn we allemaal mens. Mensen met ideeën over het leven, over de zorg, over leefplezier en werk-plezier en hoe dat er uit kan zien. Mensen die bewogen willen worden, betekenisvol willen zijn voor de ander. Ertoe willen doen. Mensen, kortom, die met plezier willen leven en werken. Samen maken we leefplezier en werkplezier mogelijk.

Technologische én sociale innovatie
We vragen elkaar: Wie ben jij? Wat is voor jou belangrijk? Wat kun jij bijdragen en wat heb je hierbij nodig? We streven er in de zorg en in ons werk steeds meer naar eerst te kijken wat iemand zelf kan. We nemen niets nodeloos over, maar adviseren en gaan uit van mogelijkheden. We geloven erin dat technologie onze relatie versterkt. Immers, als er taken worden geautomati-seerd, is er meer ruimte voor de relatie tussen de professionele zorgverlener en de cliënt of bewoner en zijn naasten. Samen met ons lerend netwerk Community of Practice en andere samenwerkings-verbanden verkennen we alle mogelijk-heden, zowel door middel van sociale als via technologische innovatie. (zie kader). Soms verdwalen we even, maar dat hoort er ook bij. We vinden altijd weer een weg om verder te gaan.

Waardenkaart
Wandelen is het beste medicijn, stelde de oer-medicus Hippocrates lang geleden. De vraag hierbij is: durf jij samen met ons te verdwalen? Want deze beweging wordt pas waardevol als we niet alleen stappen zetten, maar vooral ook samen reflecteren op de vernieuwing. Uitdagingen in het werk zullen we beter moeten benoemen. Omgaan met morele dilemma’s is een vaardigheid die we gaan versterken.
We kennen dit al van het moreel beraad. Een gespreksvorm die we bijvoorbeeld toepassen bij kwesties rondom de omgang met bewoners en familie of bij ethische kwesties rond ziekte, levensvragen en sterven. Door de verandering die we doormaken gaat elk team vaker aan de slag met de vraag: hoe organiseren wij eigenlijk ons leefplezier en werkplezier? Welke waarden zijn voor ons belangrijk, hoe wegen we die?

‘Ondersteunen bij het leven’ is veel breder dan het uitvoeren van taken volgens het zorgplan. Tot hoever gaat onze verantwoordelijkheid? Vanuit welke waardebepaling nemen we een besluit tot invoering van een methodiek of technologie? Als kwaliteit van leven voorop staat, welke behandelingen zijn dan passend? Gaan we uit van wat ‘moet’ of werken we vanuit een andere visie? Wat is onze verantwoordelijkheid? Wat vinden we dat we zouden moeten doen? Welke risico’s zien we en hoe gaan we hiermee om? Laten we hierover in gesprek gaan! De waardenkaart hieronder geeft hiervoor handvatten.

Ruimte maken voor het gesprek
Voor Saffier is de volgende stap in de beweging dan ook: ruimte maken voor het gesprek. Het gaat hierbij ook om je eigen gevoel bij de stappen die we zetten. Waar word jij blij van? helpen we elkaar bij het wegnemen van zorgen? Verandering heeft effect op iedereen die het aangaat. Iedereen kan daarbij emotioneel belast raken en bijvoorbeeld even niet weten hoe nu verder. Veranderen is voor Saffier dus niet alleen beweging, maar soms juist ook: stilstaan bij wat die verandering met ons doet. Een moment van bezinning. Wat we daarbij verwachten, is dat we ruimte ervaren en expertise hebben om morele dilemma’s uit te diepen. Alleen met reflectie en aandacht kunnen we pas echt stappen zetten. In dit jaarbeeld vind je een kaart met waarden. Deze kun je inzetten om te bepalen wat nu voor jou belangrijk is in welke situatie. Het stappenplan bij morele dilemma’s, ook in dit jaarbeeld, helpt je daarbij op weg.

Leefplezier Wat is leefplezier? Je leven zelf kunnen inrichten. Genieten van de gewone dingen die een dag zo bijzonder maken. Mensen ontmoeten. Echt contact hebben. Erbij horen. Je thuis voelen. Van betekenis zijn. Voor al die belangrijke dingen hebben wij oog. Oog voor wat telt. Dat vinden we zo belangrijk, dat we altijd kijken wat er mogelijk en haalbaar is in plaats van op voorhand bedenken waarom iets niet zou kunnen. Zodat zelfredzaamheid zoveel mogelijk behouden blijft of wordt herwonnen. Dit doen we door het betrekken van familie en vrienden en de inzet van technologie, expertise óf ondersteuning en zorg.

Werkplezier Voor collega’s houdt ‘Oog voor wat telt’ in dat zij gezien en gewaardeerd worden door hun collega’s en de organisatie. Ze ervaren werkplezier als er oog is voor hun talenten en voor hun persoonlijke situatie. Dat houdt ook in dat ze zich kunnen blijven ontwikkelen zodat ze nóg beter worden in dat waar hun hart ligt.

Morele dilemma’s
In 2024 zal er meer aandacht zijn voor de morele reflectie bij de verandering. Het viel de Vakgroep Geestelijke Verzorging op dat ook tijdens alle veranderingen collega’s kunnen rondlopen met een knoop in hun maag over andere kwesties, die eigenlijk meer aandacht vragen. Zij introduceren een nieuwe gespreksvorm volgens de CURA-methode - Concentreren, Uitstellen, Reflecteren en Actie ondernemen – om ervaren dilemma’s samen te verhelderen.

Het wordt vaak spannend als we gezamenlijk dingen moeten beslissen
maar daarin zit ook juist een grote kracht: bij ingewikkelde uitdagingen kom je vaak veel verder door met elkaar in gesprek te gaan. Pas dan krijg je inzicht in de oplossingen die mogelijk zijn. Deze methode kan worden ingezet om collega’s te ondersteunen in hun werk, zodat zij minder emotioneel belast worden en zij tegelijkertijd hun morele veerkracht vergroten om zorgvuldige afwegingen te maken in de zorgverlening. Dit komt ten goede aan het ondersteunen van de kwaliteit van leven van bewoners, cliënten, hun familie en naasten. Zo worden we nog beter in datgene waar ons hart ligt.

Saffier heeft de ambitie leefplezier en werkplezier mogelijk te maken. Onze overtuiging is dat deze twee hand in hand gaan. Hoe we hier langs talloze wegen vorm en richting aan geven noemen we ‘De beweging van Saffier’. In dit jaarbeeld lees je hier voorbeelden van. De wandeling is nog maar net begonnen. Soms laten we onszelf eventjes verdwalen. Maar we nemen ook de tijd om zeker te weten dat we op de goede weg zijn. We hopen dit ook met jullie te blijven doen in de komende tijd

Wat leren we met de projecten Slim werken en Innovatieplatform die we gezamenlijk uitvoeren binnen de Community of Practice?

Sociale Benadering Dementie. Door de focus te leggen op de rollen die iemand heeft in het leven, blijft deze connectie met de buitenwereld intact. Dit komt ten goede aan het leefplezier van mensen met dementie en hun familie en vrienden. We willen de focus verleggen van de ziekte naar de persoon zelf. Sociale Benadering Dementie, ontwikkeld door Anne-Mei The, richt zich op het zien van de mens achter de ziekte. Een gevolg is dat de teamsamenstelling hiermee ook zal veranderen, immers: er worden andere vaardigheden, namelijk levensvaardigheden, gevraagd! Dit project is voortgekomen uit een verkenning binnen het domein Expertise Dementie van Saffier.

Reablement. Deze benadering draait om het simpele feit dat mensen kunnen blijven leren. Als je als zorgprofessional te veel overneemt, neem je de kans op zelfredzaamheid en eigen regie op het leven van de zorgvrager af. Het is eenvoudig maar ook lastig om aandacht en geduld te hebben bij het iemand (weer) aanleren van routines. Het begint ermee dat we inzicht krijgen in het gezamenlijke zelfredzaamheidsvermogen van de mensen die zorg vragen en hun omgeving. We spreken dan ook wel van: samenredzaamheid.

Inzet van technologie. Omdat onze aandacht verschuift van zorgen naar ondersteunen van het leven is het noodzakelijk veel zorg- en monitoringstaken te ondersteunen met technologie. Hier worden we steeds beter in. We hebben gebouwd aan ons innovatief vermogen zodat we nu passende technologie – gericht op de behoefte - kunnen aanbieden en onze zorgprocessen hierop gaan aanpassen. In het jaarbeeld lees je hoe Saffier hier vorm aan geeft.

Actieonderzoek leefplezier en werkplezier. Er worden andere eisen gesteld aan de zorg. Hoe weten we nu wat werkt en hoe we ons werk moeten organiseren? Met de methode LEAN/dagstart gaan teams aan de slag met veranderingen die binnen hun bereik liggen. Dat is meer dan je denkt! Lees in het jaarbeeld de ervaringen hiermee in de domeinen Expertise Specialistische Zorg en Veilig Wonen Thuis.

Zoveel mogelijk zelf blijven doen

‘Gezelligheid hebben we allemaal nodig’Aan tafel zitten zo’n twintig ouderen, het is een gezellige boel. De grappen en grollen vliegen over en weer, af en toe komt er iemand binnen. ‘Hé, heb je je verslapen?’ Iedereen komt circa twee keer per week naar het Ontmoetingscentrum Volendamlaan. Voor de gezelligheid, de spelletjes en het eten. ‘Ik kom hier met plezier, het maakt je blij,’ vindt Karen (77).

Hoe vinden ze het om ouder te worden? Welke tips hebben ze voor de jongere generaties? Opvallend is dat deze zo uiteenlopende mensen het op veel punten roerend eens zijn: actief blijven en sociale contacten zijn heel belangrijk als je ouder wordt.

Ontmoetingscentrum werkt tegen eenzaamheid
Nila (91) vindt oud zijn soms best lastig. ‘Na zestig jaar huwelijk is het niet eenvoudig alleen op te staan, alleen te eten en weer alleen naar bed te gaan. Hier is het gezellig.’ Anderen beamen dat: de dagen hier helpen bij het vermijden van eenzaamheid. Krijn (81) vertelt dat de thuiszorg vond dat hij na een periode van ziekte weer meer onder de mensen moest komen. ‘Zo ben ik hier gekomen.’

‘Ik wandel veel, iedereen kent me’
Behalve het bijhouden van je sociale contacten wil hij iedereen meegeven dat gezond leven belangrijk is: ‘Ik heb een apparaatje gemaakt met gewichten, zo houd ik mezelf fit.’ Anderen rond de tafel sporten nog of wandelen. Karen: ‘Ik wandel heel veel, iedereen in de buurt kent me. Als ik op mijn vaste adresje een kopje koffie drink, tref ik dezelfde mensen voor een praatje.’ Daarnaast doet ze nog aan fitness en vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld. Ook Yvonne (73) is nog actief. ‘Ik ga geregeld naar een bingo of een lezing. Of mee met een uitstapje. Wandelen doe ik niet meer, ook vanwege de vermoeidheid.’

Op tijd verhuizen
Anderen herkennen dat, de leeftijd en ziektes maken dat je minder kunt. Ze staan daar vrij nuchter in: je best doen, zo lang mogelijk zelfstandig blijven en accepteren dat je bij sommige dingen ondersteuning nodig hebt, zoals van de thuiszorg. ‘Ik kan nu eenmaal niet zelf meer douchen.’

Krijn heeft een advies. ‘Vooral voor mannen, voordat je alleen komt te staan. Zorg dat je zelfstandig bent, dat je kunt koken en wassen.’ Ook Yvonne geeft nog een tip: ‘Zorg op tijd voor geschikte woonruimte. Ik woonde drie hoog toen ik de trappen niet meer op kon. Achteraf had ik beter eerder kunnen verhuizen naar iets passends, dan had ik er meer invloed op gehad.’

‘Ik dacht direct: deze baan is voor mij!’

‘Aandacht laat mensen stralen’

‘Bewoners vinden het fijn als je de tijd voor hen neemt en een wat dieper gesprek voert. Daar bloeien ze van op, ze stellen zich open. Ze genieten van vertellen over vroeger en waarderen het als je de tijd neemt om te luisteren. En vooral: dat je hen als ieder ander behandelt en niet als een ziek persoon, maar juist de mens zien achter deze ziekte. Iemand is bijvoorbeeld nog steeds moeder, vriendin of buurvrouw en heeft misschien nog hobby’s. Juist die visie van de Sociale Benadering Dementie die we in Swaenehove ingevoerd hebben, vind ik zeer waardevol en sluit ook aan bij mijn eigen normen en waarden.’

De 43-jarige Hülya Sahin wist het direct toen ze de vacature zag voor begeleider zorg en welzijn bij Swaenehove: die baan is voor mij! ‘Het leek wel voorbestemd. Men wilde speciaal mensen zonder zorgachtergrond een kans geven. Ik heb veel ervaring in de sociaal-maatschappelijke sector, bijvoorbeeld als wijkcontactvrouw voor de Schilderswijk en als participatiemedewerker.’

De baan als begeleider zet welzijn voorop. Naast basiszorgtaken gaat het vooral om oprechte interesse in de bewoners, om het opbouwen van een vertrouwensrelatie en het helpen hen een goede dag te bezorgen. ‘Het zorgaspect was even wennen, bijvoorbeeld het wassen van mensen. Vroeger dacht ik dat ik dat moeilijk zou vinden, maar het was sneller gewoon dan ik had gedacht.’

Hülya vindt Saffier een heel professionele organisatie. ‘Ik kan bij iedereen terecht als er iets is, iedereen is heel begripvol en er wordt naar je geluisterd.’ Stralend: ‘Ik merk dat ik hier op mijn plek zit. Je geeft energie en je krijgt die ook weer terug. Ook mijn kinderen zeggen: “Mama, je straalt helemaal als je over je werk vertelt!”. Ik mis de bewoners gewoon als ik drie dagen achter elkaar thuis ben.’

‘Mensen coachen en enthousiasmeren vind ik leuk.’

‘Dit is een mooie kans’

‘Het kriebelde altijd al, maar een leidinggevende functie paste niet eerder in mijn privéleven. Toen mijn manager vroeg of ik eens wilde nadenken over een baan als teamleider, was dat het juiste moment. Ik ben blij met deze kans.

Aanvankelijk was ik praktijkverpleegkundige binnen Nebo maar nu geef ik op deze locatie leiding aan ongeveer dertig collega’s. Ik heb in het verleden een managementopleiding gedaan en coördinerende functies gehad. Mensen coachen en enthousiasmeren vind ik leuk. Natuurlijk moet ik nog dingen leren, op het gebied van cijfers en formatie bijvoorbeeld. Met vragen kan ik altijd bij mijn collega terecht en de eerste drie maanden word ik twee dagen per week begeleid.

Ik vind dit een mooi moment om door te groeien. Ik ben 43, niet meer piepjong en heb de nodige levenservaring. Ik heb nog voldoende jaren voor me om nu de stap echt te zetten. Voor het team voelt het vertrouwd dat ik nu teamleider ben. Ze weten wat ze aan me hebben en zijn niet bang dat ik alweer snel vertrek. Zelf ken ik de afdeling goed: als praktijkverpleegkundige deelde ik dagelijks medicijnen. Dan krijg je veel mee.

Het mooiste aan deze baan? Het menselijke contact, medewerkers coachen en helpen. Ik had pas een collega in tranen bij me en ze kon weer tevreden de deur uit. Natuurlijk lukt dat niet altijd en zijn er ook lastige situaties. Maar een positieve instelling - dat werkt aanstekelijk.’

Slim wonen is langer zelfstandig thuis wonen

Ik werkte met veel liefde als praktijkverpleegkundige in WoonZorgPark Loosduinen. Maar op een gegeven moment begon het te kriebelen. Toen er intern een nieuwe Coördinator Slim Wonen met zorgtechnologie werd gezocht, heb ik gereageerd.

‘Als Coördinator Slim Wonen zorg ik er voor dat zelfstandig wonende ouderen en professionals die ouderen ondersteunen, weten welke mogelijkheden er zijn om zo lang mogelijk comfortabel en veilig thuis te wonen. Hiervoor zijn heel veel slimme hulpmiddelen, maar mensen weten vaak niet dat ze bestaan of hoe ze er aan kunnen komen.’

Thuiswonende cliënten en bewoners van Saffier-locaties kunnen via ‘Slim Wonen’ hulpmiddelen lenen. ‘Slaat het aan, dan schaffen ze het aan,’ vertelt coördinator Mariska Vijlbrief. ‘Een innovatiemedewerker of vrijwilliger zorgt voor de begeleiding thuis.’

Slim Wonen vindt u in Maison Gaspard de Coligny en in het Ontmoetingscentrum Volendamlaan. Te leen zijn:

druppelbril
slaapkussen Somnox
seniorentablet Compaan
zorgrobot Tessa
personenalarmering Luscii (met GPS)
heupairbag Wolk

‘Vanuit mijn eerdere functie als praktijkverpleegkundige weet ik heel goed met welke beperkingen en dilemma’s ouderen te maken krijgen. In mijn nieuwe functie kan ik bijdragen aan het behouden van hun zelfredzaamheid en door mijn kennis en ervaring kan ik een goede inschatting maken van de hulpmiddelen die hierbij kunnen helpen.’

‘Levenservaring is heel nuttig in dit werk.’

‘Dit werk geeft me voldoening’

Veertig jaar tussen de bloemen en tomaten en dan de overstap maken naar de ouderenzorg - André Rolandus Boers (62) deed het. Vijf jaar geleden begon hij aan zijn opleiding tot verzorgende. ‘Mijn vrouw werkte ook in de zorg en zij kwam eigenlijk met mooiere verhalen thuis dan ik. Ze stimuleerde me de switch te maken.’

André werkt op Nolenshaghe. Het belangrijkste vindt hij op een goede manier aansluiting te maken met de verschillende bewoners, met iedereen op een andere manier. ‘Aandacht doet mensen goed, ze voelen zich gezien.’ In zijn tuinbouwwerk ging hij ook met de meest uiteenlopende mensen om, het menselijke contact speelde daar ook de hoofdrol. ‘Sowieso is levenservaring heel nuttig als je aan dit werk begint.’

De leeftijd heeft voor- en nadelen, vindt André. ‘Misschien ben ik tegenwoordig wat sneller moe. Daartegenover staat dat “de oude garde” veel levenservaring meebrengt. Wel maak ik me er zorgen om als straks mijn generatie in een keer met pensioen gaat: hoe moet dat dan?’ Inleveren op kwaliteit van zorg is voor hem onbespreekbaar. ‘Onze docent op de opleiding zei altijd: jullie hebben een frisse kijk op goede zorg. Houd die hoog! Dat ben ik zeker van plan.’

André is blij met zijn leuke, stabiele team. En hij geniet als hij ziet dat bewoners blij zijn met zijn betrokkenheid en zijn positieve houding. ‘Dat straalt af op bewoners. Al heb je misschien zorgen, op je werk moet je die even vergeten.’

‘Het geeft me een goed gevoel iemands dag goed te maken.’

‘Als jij blij bent, zijn de bewoners ook blij’

‘Kijk maar wat je leuk vindt. Als jij blij bent, straalt dat af op de bewoners’, kreeg André op zijn eerste werkdag te horen. ‘Die ruimte krijg je niet overal.’

Na een loopbaan van bijna dertig jaar in het voortgezet onderwijs stapte André Vermeer over naar de zorg. ‘Ik wilde het beste voor de leerlingen, maar het systeem was vooral gericht op efficiency en resultaten. Ik kon óf doorgaan met een zuur gezicht óf mijzelf ergens anders in de samenleving nuttig gaan maken.’

Zo kwam de 54-jarige begin 2023 terecht bij Domus Nostra, als praktijkbegeleider en activiteitenbegeleider. ‘Als een bewoner vandaag geen zin heeft om mee te doen aan een activiteit proberen we het morgen nog eens. En anders overmorgen. Het geeft me een goed gevoel om iemands dag goed te maken. Dat kan door een dagje uit zijn, maar ook een praatje doet iemand goed.’

Hij werkt binnen een gezellig team en vindt dat hij zich goed kan ontwikkelen. Waar André vroeger ‘tegenover’ leerlingen stond, werkt hij nu met hen samen. ‘Dat is grappig.’ Als nieuwkomer stelt hij soms een waarom-vraag: ‘Waarom kan die meneer niet naar buiten, laten we het weer eens proberen! Die ruimte krijg ik dan.’

Met zijn onderwijsachtergrond speelt hij soepel in op onverwachte situaties. En hij heeft geleerd niet te lang stil te staan bij tegenvallers. ‘Want er is altijd weer iemand anders die op je wacht, je werkt met mensen. Destijds leerlingen, nu ouderen.’

‘Mijn advies voor mensen die twijfelen: ga het gewoon doen!’

‘Ik ben happy dat ik deze stap heb gezet’

Laura Carco (32) twijfelde enorm over haar overstap naar begeleider zorg en welzijn op Swaenehove. ‘Als huishoudelijke hulp op woonzorgpark Loosduinen had ik met een aantal bewoners een bepaalde band, die wilde ik niet opgeven. Juist zij hebben me toen gemotiveerd tóch de stap te zetten. Ik had altijd al het gevoel dat ik iets in de zorg wilde doen, maar het kwam nooit op mijn pad.’ Ze straalt: ‘Nu klopt alles en ben ik happy dat ik de stap gezet heb. Ik ga met een fijn gevoel naar huis.’

Het spannendst vond ze de overgang naar een nieuw team. ‘Maar het voelt als een warme deken. Niets is te gek, ik kan met ze sparren. We delen inzichten met elkaar en komen dan tot “zo kan het ook”, bijvoorbeeld.’ Tijdens haar inwerktijd liep Laura mee met een buddy. ‘Die leert je waar je op moet letten met het wassen en aankleden, de bedden en de kamers etcetera. En denkt mee als je ergens tegenaan loopt.’

Voor haar werk volgde Laura een training Sociale Benadering Dementie. ‘Door aandacht te hebben voor de persoon in plaats van de ziekte, krijg je mensen die afstandelijk zijn toch weer dichter bij je. Je moet ervoor open staan, proberen een ingang te vinden bij iemand die de deur heeft dichtgedaan. Met geduld kun je die kier vinden.

Mensen met dementie voelen zich vaak niet serieus genomen. Dit komt doordat door de directe omgeving vaker over ze gepraat wordt dan met. Het voelt daarom echt als een overwinning op het moment dat je als begeleider toch je voet tussen de deur hebt gekregen en de bewoner ziet opbloeien.’

Laura heeft met deze stap de smaak te pakken: ‘Ik zou misschien wel verder willen in de zorg.’

Dagstart zorgt voor meer leefplezier en werkplezier door open communicatie

Samen de werkdag beginnen rondom een bord klinkt niet ingewikkeld. ‘Maar als je die werkwijze eenmaal hebt staan, heb je er veel profijt van’, stelt Stephanie Raats, praktijkverpleegkundige bij Maison Gaspard de Coligny. Ze vertelt dat de dagstart deel uitmaakt van een nieuwe manier van werken. Ook teammanager Mandy Stil van Elandplein (Nolenshaghe) is enthousiast. ‘Het bord maakt werkprocessen inzichtelijk. En het is een hulpmiddel om het gesprek op gang te brengen.’

Hoe sta jij erin vandaag?
De dagstart is een methode die deel uitmaakt van het actieonderzoek naar werk- en leefplezier, waarbij medewerkers binnen een team samen met een coach kijken hoe ze hun werkproces kunnen veranderen waardoor er meer werkplezier voor henzelf en meer leefplezier voor de bewoners ontstaat. Deze aanpak bleek zo succesvol dat de teams er na het onderzoek mee zijn doorgegaan. Uitgangspunt is dat je met elkaar onderzoekt wat er goed gaat en wat er beter kan in het werk. Mandy: ‘Daar kwam de dagstart uit. Het komt echt van de medewerkers zelf, bottom-up.’ Ze vertelt dat er dagelijks begonnen wordt met een incheckmoment: hoe sta jij in je werk vandaag? ‘Dat betekent niet: wat is er precies aan de hand? Met de kleuren van het stoplicht geven medewerkers aan hoe ze zich voelen. Bij geel of rood stellen collega’s een hulpvraag: wat heb je van ons nodig vandaag? Er is open communicatie.’

Heldere taakverdeling
Vervolgens verdeelt het team de taken. Stephanie: ‘Dat deden we vroeger veel minder specifiek, nu weet iedereen van elkaar wat die dag zijn of haar taken en verantwoordelijkheden zijn. Daar spreek je elkaar ook op aan. Een bewoner met een vraag verwijs je adequaat naar de juiste collega. Zo wordt iemand beter en sneller geholpen en stijgt de kwaliteit van zorg.’ Bij de dagstart is er ook aandacht voor de ‘focus van de week’, het thema dat die week in dit team centraal staat. ‘Dat zijn dan verbeteringen in de werkprocessen waar we wat langer bij stil staan of een gezamenlijk inhoudelijk thema, denk aan infectiepreventie, bijvoorbeeld.’

’s Middags sluit het team de dienst af met een evaluatie waar ook de verbazingen en successen met elkaar worden gedeeld. ‘De acties en ideeën die daarbij horen, schrijven we op.’

Het geeft rust
Mandy vindt dat ‘het bord’ inzicht en overzicht schept. ‘Dat geeft rust. En we krijgen zo een laagdrempelige aanspreekcultuur. Ik merk ook dat medewerkers meer betrokken raken bij hun werk, meer eigenaarschap ervaren. Ze gaan met een andere bril kijken. De nieuwe werkwijze vergroot bovendien hun betrokkenheid bij elkaar, het doet iets voor de teambuilding.’ Stephanie beaamt: ‘Door de duidelijke communicatie zijn er minder irritaties en meer wederzijds begrip. “Hoe deden we het eigenlijk vóór de dagstart?” hoor ik om me heen.’

Samen gedragen innovaties invoeren, anders belanden ze in de kast

“Technologie kan een belangrijke rol spelen bij de beweging die de ouderenzorg in het algemeen en Saffier in het bijzonder maken. Het lastige is om behoefte en technologie zo goed aan te laten sluiten dat iedereen de technologie ook echt wil gebruiken. Er zijn genoeg voorbeelden bekend over technologie die ongebruikt in de kast ligt. We worden steeds beter in het voeren van het gesprek over behoefte en mogelijke oplossingsrichtingen.”

Aan het woord is Gerbrand de Jong, manager Informatisering en Automatisering. ‘Zo werken we binnen Saffier nu met twee nieuwe rollen: de I-nurse en de digicoach. De digicoach begeleidt collega’s in het “digivaardig” werken. De I-nurse zoekt wat bewoners dan wel medewerkers nodig hebben en zoekt daarbij naar nieuwe oplossingen.’ Projectmanager Patricia Mos: ‘Aansluiten op wat bewoners en medewerkers nodig hebben en focussen op mogelijkheden.’ Gerbrand beaamt: ‘Samen gedragen innovaties invoeren, anders belanden ze in de kast.’

In 2023:

werden de rollen digicoach en I-nurse helder;
hebben we de digitale agenda Luna opgeschaald;
liep een succesvolle pilot met de Vital Signals Monitor (VSM-paal) voor het meten van waarden zoals bloeddruk en temperatuur;
zijn we gestart met een pilot met de Momo-bedsensor;
werden de Qwiek.up, de beleef-tv en CRDL (Cradle) in gebruik genomen.

Leefplezier en werkplezier

Gerbrand: ‘Het gaat ons steeds om het verhogen van het leefplezier van bewoners en het werkplezier van de medewerkers. Dat gaat vaak samen, zoals bij de bedsensor: een bewoner wordt ’s nachts niet onnodig gestoord door een nachtronde en is daardoor de volgende dag actiever. Met de digitale agenda heeft iemand meer regie over zijn leven en zorgprofessionals zijn niet steeds druk met bewoners vertellen hoe de dag eruit ziet.’ Patricia sluit aan: ‘Met de VSM-paal worden metingen foutloos en snel (geautomatiseerd) geregistreerd in het cliëntendossier. We letten op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers door het werk waar mogelijk te verlichten. Zo werken mensen met meer plezier en blijven ze dus langer bij ons werken.’

Kennis delen

Samenwerken met andere organisaties is belangrijk. Gerbrand vertelt hierover: ‘We leren van elkaar wat er werkt en wat niet. We hebben ons aangesloten bij de landelijke beweging Anders Werken in de Zorg en zijn actief in de regio met het Innovatieplatform en de Community of Practise. Hierbinnen organiseren we samen innovatienetwerkbijeenkomsten en Masterclasses Duurzame Innovatie. Ook werken we samen met kennisinstituten zoals Vilans om onze kennis over toepasbaarheid van beschikbare producten in onze organisatie te vergroten.

Heel bijzonder is, dat we met een groep collega’s op werkbezoek waren in Estland en Finland. We hebben gezien hoe je met minimale technologische middelen in kunt spelen op de sfeer. Ook hebben we gemerkt dat aandacht voor ieder individu essentieel is voor levensgeluk en bij de keuze van technologie. Verder hebben we goede voorbeelden gezien van ouderen die betrokken worden bij en voorgelicht worden over hun technologiegebruik.’

Samen nadenken

Nadenken over het zorgproces, dát is precies wat je doet als innoverende organisatie. Patricia: ‘Innovatie vraagt tijd. Onze I-nurses adviseren en motiveren zorgteams, maar hebben daar tijd voor nodig en tijd voor nemen. Dat is dus wennen, voor de I-nurse maar ook voor het team. Inmiddels is de meerwaarde van de I-nurses duidelijker, voor de teams en de organisatie.’ Gerbrand benadrukt dat het van belang is iedereen te betrekken. ‘Ook de bewoners zelf, via de cliëntenraad. Zo’n integraal gesprek verbreedt het draagvlak voor innovatie.’

2024

Als opgave voor 2024 zien Patricia en Gerbrand het breed implementeren van de succesvolle pilots uit 2023: verbeteren van de nachtzorg en de metingen. ‘Samen met de I-nurses. Zij hebben het best oog voor de praktijk en maken zaken begrijpelijk. Ook de digicoach vervult een sleutelrol bij de scholing en zodoende bij een solide borging van innovatie in de teams. Want dát is iets waar we in 2024 veel aandacht voor zullen hebben.’

Jaarbeeld 2023-2024

Onze maatschappelijke waarde vergroten met ‘de beweging van Saffier’

Dagstart zorgt voor meer leefplezier en werkplezier door open communicatie

Zoveel mogelijk zelf blijven doen

Alles is beweging

Samen de juiste weg vinden

‘Gezelligheid hebben we allemaal nodig’

Jouw loopbaan in beweging

Kwetsbaarheid voorkomen

Samen gedragen innovaties invoeren, anders belanden ze in de kast

Annemiek Overboom

Onze maatschappelijke waarde vergroten met ‘de beweging van Saffier’

Saffier in cijfers

Dagstart zorgt voor meer leefplezier en werkplezier door open communicatie

Zoveel mogelijk zelf blijven doen

Alles is beweging

Samen de juiste weg vinden

Saffier in cijfers

‘Gezelligheid hebben we allemaal nodig’

Jouw loopbaan in beweging

‘Aandacht laat mensen stralen’

‘Dit is een mooie kans’

Slim wonen is langer zelfstandig thuis wonen

‘Dit werk geeft me voldoening’

‘Als jij blij bent, zijn de bewoners ook blij’

‘Ik ben happy dat ik deze stap heb gezet’

Saffier in cijfers

Kwetsbaarheid voorkomen

Samen gedragen innovaties invoeren, anders belanden ze in de kast

Onze locaties

Onze maatschappelijke waarde vergroten met
‘de beweging van Saffier’

Zoveel mogelijk zelf
blijven doen

‘Gezelligheid hebben
we allemaal nodig’

Slim wonen is
langer zelfstandig thuis wonen

‘Dit werk geeft
me voldoening’

‘Als jij blij bent, zijn
de bewoners ook blij’